2025 Deprem Yönetmeliği: Türkiye'de Yeni Dönem Başlıyor
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni deprem yönetmeliği, Türkiye'nin deprem güvenliği standartlarını köklü bir şekilde değiştiriyor.
Ayşe Kaya
Mühendis
Yeni Yönetmeliğin Getirdiği Zorunluluklar
1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY-2025), özellikle kamu binalarında ve kritik altyapılarda devrim niteliğinde değişiklikler getiriyor. Yönetmelik, son 20 yılda yaşanan deprem deneyimlerinden alınan dersler ve uluslararası standartlar göz önünde bulundurularak hazırlandı. Bakanlık yetkilileri, bu yönetmeliğin Türkiye'yi deprem güvenliği konusunda dünya lideri ülkeler arasına sokacağını belirtiyor.
Yönetmeliğin en dikkat çekici maddelerinden biri, hastane, okul, itfaiye binaları ve afet koordinasyon merkezleri gibi kritik yapılarda sismik izolatör kullanımının zorunlu hale getirilmesi. Bu uygulama, depremin yıkıcı etkilerini %80'e varan oranlarda azaltabiliyor. Ayrıca, 30 metre ve üzeri yükseklikteki tüm yeni konut projelerinde de sismik koruma sistemlerinin kullanılması şart koşuluyor.
Zorunlu Sismik İzolatör Uygulanacak Yapılar
- Hastaneler ve sağlık tesisleri (100 yatak ve üzeri kapasiteli)
- İlköğretim ve ortaöğretim kurumları (500 öğrenci ve üzeri)
- Üniversite binaları ve araştırma merkezleri
- İtfaiye ve acil durum koordinasyon merkezleri
- 30 metre üzeri konut ve ofis binaları
- Veri merkezleri ve kritik telekomünikasyon altyapıları
- Müzeler ve kültürel miras binaları
Önemli Not
Yönetmelik aynı zamanda denetim mekanizmalarını da güçlendiriyor. Artık tüm yapı denetim firmaları, projelerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın yeni oluşturduğu 'Ulusal Deprem Güvenliği Veri Tabanı'na yüklemek zorunda. Bu sistem sayesinde, herhangi bir binanın deprem dayanıklılığı hakkında anlık bilgi edinilebilecek.
Bu yönetmelik, sadece bir düzenleme değil, aynı zamanda Türkiye'nin depremle yaşama kültürünü değiştirecek bir paradigma kayması.
— Prof. Dr. Mustafa Erdik, Deprem Mühendisliği Uzmanı
Maliyetler ve Teşvik Sistemi
Yeni düzenlemelerin getireceği ek maliyetler konusunda endişeleri gidermek için hükümet kapsamlı bir teşvik paketi açıkladı. Sismik izolatör kullanan projelere %15 KDV indirimi, düşük faizli kredi imkanları ve hızlandırılmış ruhsat süreçleri gibi avantajlar sağlanacak. Uzmanlar, bu teşviklerin ilk yatırım maliyetini önemli ölçüde dengeleyeceğini belirtiyor.
| Yapı Tipi | Ek Maliyet (%) | Teşvik Oranı (%) | Net Maliyet (%) |
|---|---|---|---|
| Hastane | 8-10 | 6 | 2-4 |
| Okul | 6-8 | 5 | 1-3 |
| Konut (30m+) | 5-7 | 4 | 1-3 |
| Ofis | 5-7 | 3 | 2-4 |